Na 15 jaar tegen Linux en Open Source software te hebben gestreden, verzet Microsoft zich niet langer. In anderhalf jaar tijd is het bedrijf van fel tegenstander veranderd tot een actief aanhanger. Dit is geweldig nieuws, want van strijd werd niemand beter, van samenwerking natuurlijk wel. Maar een interessante vraag is of het zich aan de (ongeschreven) gedragscode van de Open Source software community’s kan houden. Welke regels zijn dat eigenlijk?

Wie deelt heeft meer

Een groot deel van de gedragscode van Open Source software community’s vindt haar oorsprong in de hacker cultuur. De relatie tussen Open Source software projecten en hackers (developers) is van oudsher erg innig. Het zijn voor een belangrijk deel deze hackers die de software schrijven en daarom hun cultuur opleggen.

De term "hacker" wordt vaak misbruikt voor computer criminelen, iemand die 
inbreekt op systemen, data / informatie steelt of virussen schrijft. Volgens 
Wikipedia is een hacker iemand met goede computer (programmeer) skills. 
Het programmeren wordt dan ook wel hacken genoemd en er is zelfs sprake 
van een hacker cultuur. Iemand die computers binnendringt wordt “Cracker” 
genoemd. Tegenwoordig wordt de term hacker voor beide gebruikt en
dat kan verwarrend zijn.

De essentie van Open Source software projecten is gezamenlijk aan de software te werken, de bijdrages te delen en daarvan te profiteren. Het delen van broncode is daarvoor noodzakelijk anders gaat dat niet. Dus wat betreft normen en waarden, gaat het om bijdragen een een gemeenschappelijk belang – het software project. Als mensen niet delen, werkt het principe niet.

Iedereen doet mee

In Open Source software projecten telt alleen je bijdrage, je code. En vooral de kwaliteit van je code is belangrijk. Als gevolg van deze gedragscode worden mensen die willen deelnemen dan ook niet buitengesloten, niet op grond van afkomst, nationaliteit of huidskleur. Het goede nieuws voor bedrijven zoals Microsoft, je mag meedoen, maar je bijdragen moeten van goede kwaliteit zijn.

Vrijheden van OSS

Commerciële software leveranciers houden de broncode juist voor zichzelf en verkopen alleen  het recht op het gebruik van de (gecompileerde) software middels licenties. Hierin verschilt  deze software fundamenteel van Open Source software projecten, want het recht op het gebruik van Open Source software hebben eindgebruikers al en de broncode krijg je erbij. Overeenkomstig is wel dat Open Source software ook onder een licentie valt. Maar hier is de licentie bedoeld om eindgebruiker rechten te geven, de software te beschermen en ervoor te zorgen dat deze “Open” blijft.

Er zijn veel soorten Open Source software licenties. Deze licenties  
beschermen de software tegen misbruik en verlenen de eindgebruiker 
verschillende vrijheden. Volgens Richard Stallman is Vrijheid 0 
het recht om de software te gebruiken voor elk gewenst doel. 
Vrijheid 1 is het recht om de software te bestuderen en aan te passen 
(hiervoor is de beschikbaarheid van de broncode dus een voorwaarde), 
vrijheid 2 betreft het recht om de software te mogen kopiëren en 
te verspreiden en, de laatste vrijheid (3) betreft de het recht 
om de veranderde software te mogen verspreiden. Er zijn veel 
licentievormen voor Open Source software die allemaal in detail 
van elkaar verschillen. Een van de meest bekende is de 
General Public License v2 (GPL v2) die bijvoorbeeld voor 
de Linux kernel gebruikt wordt.

Het respecteren van de gebruikte licentievorm is belangrijke binnen Open Source software community’s. De voorwaarden van de verschillende Open Source software licenties zullen niet altijd in het (commerciële) belang van Microsoft zijn. Het goede nieuws is dat Microsoft vrij is de Open Source licentie (variant) te kiezen die haar het beste past.

Open standaarden

Om software onderling te laten samenwerken (interoperabiliteit) is het nodig dat standaarden gebruikt worden. Standaarden kunnen betrekking hebben op bestanden (zoals document standaarden) of bijvoorbeeld netwerk protocollen. Om deze interoperabiliteit zo goed en makkelijk mogelijk te realiseren zijn Open standaarden nodig. Open standaarden zijn door iedereen te gebruiken en toe te passen. De specificaties zijn beschreven en is geen gevaar van hoge kosten of Intellectual Property (IP). Open Source software projecten baseren zich op Open standaarden vanuit praktische (kosten) overwegingen. Daarnaast is het onmogelijk gesloten standaarden in Open Source software te implementeren, immers, dan worden de standaarden ook open en dat is eigenlijk altijd tegen de licentie van de gesloten standaard. 

Microsoft kan prima open standaarden toepassen of ze zelfs introduceren. Nadeel is wel (kan zijn)  dat anderen dat ook kunnen en er keuze vrijheid voor eindgebruikers ontstaat. Zij kunnen bijvoorbeeld een andere applicatie gebruiken om dezelfde documenten te bewerken. Deze keuze vrijheid maakt het lastig voor Microsoft, want de consequentie is dat er concurrentie op prijs en kwaliteit plaats gaat vinden. Hoe concurreer je met gratis software?

De eerste packet filter (firewall) in Linux was ipfwad. Deze werd vervangen 
door IPchains die werd opgevolgd door IPtables. Inmiddels heeft nftables 
IPtables weer opgevolgd. Commerciële software bedrijven denken er niet aan 
dit zo te doen. Ze zou moeilijk aan haar klanten kunnen uitleggen 
waarom zij haar medewerkers opnieuw op moeten opleiden en wederom een 
migratie moet uitvoeren. En wel tot drie maal toe. Open Source software 
projecten hebben deze commerciële druk niet en kunnen de technisch beste 
oplossing kiezen, ook als dat commercieel niet handig is. Maar is dit niet
te prefereren?

Het beste idee wint

Als software ontwikkelaars samenwerken in een Open Source software project, dan wordt soms de ene implementatie verkozen boven de andere. Ook kan een al bestaande implementatie van een functie vervangen door een compleet nieuwe. Er zijn geen marketing of bedrijfspolitieke redenen om deze keuze te maken. Steevast wordt daarom de (technisch) beste implementatie gekozen. De firewall code in de Linux kernel is daarvan een voorbeeld en is al drie keer volledig vervangen. De beste implementatie wint het bij Open Source software projecten uiteindelijk.

De keuze voor de beste oplossing hangt samen met het efficiënt willen zijn van software ontwikkelaars. Ze willen dan ook geen dingen dubbel doen. Bestaat functionaliteit al, dan heeft het de voorkeur dit te hergebruiken, tenzij het beter kan natuurlijk.

Microsoft heeft wel bedrijfspolitiek en wel een marketing strategie die haar keuzes beïnvloedt. Deze strategie zou strijdig kunnen blijken met de gedragscode dat de beste implementatie altijd gekozen wordt.

Trots

De individuele bijdragen aan projecten kan vanuit verschillende motieven komen. De  ontwikkelaar is bijvoorbeeld trots op zijn of haar werk en wil daar graag de eer van hebben. Ontwikkelaars verbinden immers hun eigen naam aan Open Source software projecten. Er valt eer te behalen, of roem te verliezen naar gelang je goed werk levert. Het is dan “not done” om software te (her) gebruiken zonder de namen te noemen van alle personen die eraan hebben bijgedragen. Dit heeft in essentie alles te maken met werken binnen een community van software ontwikkelaars waarin je elkaar respecteert en individuele bijdrage waardeert.

Transparant

Ontwikkelaars in Open Source community’s hebben vaak een hekel aan commercie. Er mag wel geld verdient worden, maar dan wel door een echte meerwaarde te leveren. De stellingname is dat als je iets zegt je dat waar moet maken. Mooie verkoopverhalen worden niet gewaardeerd.

Elon Musk, de CEO van zowel Tesla als SpaceX, doet regelmatig product presentaties 
zoals onlangs van de Tesla Model 3. Hoewel deze bedrijven commercieel opereren 
vinden veel technisch geïnteresseerde mensen ze cool. Uit de presentaties die 
Elon geeft blijkt dat hij technisch op de hoogte is, er echte vernieuwingen 
zijn (geen “oude wijn in nieuwe zakken”) en hij bedient zich van 
“techneuten humor”. Bovendien draagt hij gewoon een jeans en geen stropdas. 
Echt interessant is dat ook veel niet-technisch aangelegde mensen zijn 
presentaties cool vinden. Het lijkt wel of nerds populair worden.

Het logische gevolg hiervan is dat als er zich problemen voordoen (bijvoorbeeld met security issues in software) dat deze niet verzwegen worden. Openheid en transparantie zijn namelijk de norm. Dergelijke issues worden zo snel mogelijk bekend gemaakt en als gevolg daarvan komen security fixes eveneens snel beschikbaar. De community’s zijn er, evenals het NIST, van overtuigd dat “Security through obscurity” niet werkt.

Commerciële software bedrijven hebben geen goede reputatie als het gaat om transparantie bij security issues. De vraag is daarbij hoe klanten dat zien. Zouden zij het juist niet waarderen als ook Microsoft hier transparant is?

Kan Microsoft de gedragscode naleven?

Zoals gezegd, de (ongeschreven) gedragscode binnen Open Source software projecten zijn een afgeleide van de hacker cultuur. Sommige daarvan zijn ook binnen commerciële software bedrijven te vinden, zoals (o.a.) het naleven van licentievoorwaarden. Maar er zijn voldoende spelregels die lastig zullen zijn voor een groot bedrijf. De transparantie die de norm is, staat haaks op het achterhouden van software exploits en security issues. Het gebruik van open standaarden laat klanten vrij andere software te gaan gebruiken. De vier vrijheden van Open Source software zijn ook niet in het belang van commerciële software bedrijven.
Als grote bedrijven zoals Microsoft serieus willen participeren in Open Source software community’s en daarbij van de voordelen te profiteren, dan helpt het als ze zich op deze punten kunnen schikken naar de norm. Vanwege de grote commerciële en financiële belangen is dit een hele uitdaging, zowel om het te doen, maar vooral om het niet te doen.

Gratis software, developers die software weggeven en die software voor mij onderhouden? Een economie van het delen, altruïsme? Ik geloof er niets van. Alles kost geld, ook software. Developers moeten toch ook kunnen leven?  Overal moet voor betaald worden, alleen de zon gaat voor niets op.

Al jaren staat de software industrie gelijk aan het snelle verdienen, het grote geld. Waarom zou iemand software weggeven en er niets voor terug vragen? Waarom zou ik dergelijke software willen gebruiken? Waarom werken grote bedrijven als HP, IBM, Intel en Red Hat daaraan mee? Vast niet om er slechter van te worden. Deze bedrijven willen immers geld verdienen. Er is vast een catch.

De catch

Klopt, er is een catch. De motivatie om aan open source software te werken is zuiver eigenbelang. Bedrijven doen dat om geld te verdienen. Developers hebben de software zelf nodig of willen bekendheid te verkrijgen. Aha.. zult u denken, dus dat is de catch. Ja dat klopt, dat is de catch. De motivatie voor developers en bedrijven is om er beter van de worden. Iedereen met bedenkingen over open source software heeft toch gelijk. Maar er is nog een catch, eigen belang als motivatie is eigenlijk best prima.

De motivatie

Natuurlijk is het allemaal niet zo slecht als het klinkt. Bedrijven en developers werken aan open source software om er beter van te worden, maar ze zijn niet egoistisch, anderen mogen er ook van profiteren. En ja en ook dat gebeurt met de gedachte dat ze er later zelf beter van worden. Maar is dat eigenlijk wel erg?  Waarom zou je er zelf niet beter van mogen worden als anderen er ook wat aan hebben, dat is toch prima?

Zeg nu zelf, als je wil dat mensen iets doen en dat blijven doen, wat is de beste garantie die je kan krijgen? Dat ze ervoor betaald worden, of dat het (ook) in hun eigenbelang is? Het is eigenlijk het verschil tussen intern gemotiveerd zijn, of extern gemotiveerd worden. Interne motivatie is natuurlijk veel beter. Immers, geen betaling, geen software. Het verklaart eveneens waarom open source software developers zo gebrand zijn kwalitatief goede en veilige software te maken. Ze hebben zich persoonlijk verbonden aan de software. Deze persoonlijke verbondenheid is veel lastiger als je daarvoor betaald wordt.

Scratch your own itch

In het begin van het computer tijdperk werkte het immers ook al zo.  Als een computer iets moest doen, dan schreef je daar zelf de software voor, je kon het immers (nog) niet kopen. Maar als iemand anders software bezat die je nodig had, dan was het sneller om dat te mogen gebruiken, dan om het zelf te schrijven. Het delen van software lag daarmee erg voor de hand. Toch was de motivatie om te delen eigen belang, je werd er zelf ook indirect beter van.

Eigenbelang is prima

Zo bekeken is de motivatie om mee te werken aan open source software inderdaad eigenbelang. Niet egoistisch zodat we niet delen, maar de inspanning die we leveren, leveren we in eerste instantie voor onszelf. Dit is precies de reden waarom open source software een goede keuze is voor bedrijven en organisaties. Het principe erachter, de motivatie om software te schrijven en te onderhouden komt voort uit eigenbelang. Juist dit feit maakt dat het proces stabiel is. Deze stabiliteit is bij uitstek in het belang voor bedrijven. Lage kosten (ja het gebruik van software is nooit kosteloos) en een stabiel proces om de software te ontwikkelen en te onderhouden is juist in hun belang – en uiteindelijk in ieders belang.

Duurzaam

Heb je zelf behoefte om aan open source software mee te werken, doe het dan vooral voor jezelf, maar deel het resultaat met anderen. Dit gaat ook voor bedrijven op. Bijdragen aan software projecten, of het financieren van ontwikkeling, doe het vooral vanuit eigenbelang en deel het daarna met de wereld. Dit is de beste manier om het gebruik en het ontwikkelen van open source software duurzaam te maken en nuttig te laten zijn voor iedereen.