Nu grote- en middel grote organisaties de inzet van Linux en Open Source software niet vreemd meer vinden, maken zij zich op voor de volgende stap. De een noemt het “State config”, de ander noemt het “Datacenter automation”. Ongeacht de naam die het krijgt, verandering zit in de lucht.

Virtualisatie

De eerste grote slag vond plaats toen virtualisatie gemeengoed werd. Het maakte mogelijk dat hardware beter benut kon worden en onderhoud op de hardware uitgevoerd kon worden zonder down time van applicaties. Feitelijk werden server-installaties los gekoppeld van de hardware. In  sommige organisaties ontstond er zelfs een nieuwe groep van beheerders, zij die zich exclusief bezig hielden met deze virtualisatie. Nadeel van virtualisatie was wel dat nieuwe (virtuele) servers te makkelijk uitgerold konden worden. Dit leide veelal tot ongecontroleerde groei van servers. Immers, het aanvraag proces van nieuwe servers en de aanschaf van hardware waren ook ontkoppeld.

Puppet

Virtualisatie van servers vraagt om software en tooling waarmee dit beheerd kan worden. De servers zijn niet meer zichtbaar en het worden er wel heel veel. Het walhalla is hierbij natuurlijk dat servers volledig middels templates beschreven zijn en op commando geautomatiseerd gedeployed kunnen worden. Puppet is bij uitstek software die dit mogelijk maakt. Veel organisaties op dit moment zijn nu wakker voor deze ontwikkeling en het verklaart de populariteit van Puppet. Overigens zijn er veel meer initiatieven (software producten) die dit kunnen, te denken valt aan Ansible, Chef, MAAS, JuJu, Landscape e.t.c. Interessant is dat deze ontwikkelingen veelal vanuit de Open Source hoek lijken te komen. Duidelijk wordt dat traditioneel systeembeheer een veel grotere programmeer-component krijgt.

Cloud Computing

Als virtualisatie gecombineerd wordt met datacenter automation, dan komen we in het gebied van Cloud Computing. Hierbij gaat de ontkoppeling van de hardware nog een stap verder. De kosten worden volledig operationeel (opex – Operational Expenditures) en de capaciteit volledig elastisch. Bij de cloud aanbieders zijn het de grote IT bedrijven die de toon zetten. Met name Amazon met haar EC2 cloud mag genoemd worden. De EC2 cloud is voor velen nog steeds het lichtende voorbeeld van hoe een cloud zou moeten functioneren. Bij de aanbieders van cloud software wordt het peloton aangevoerd door Open Stack een project waaraan alle belangrijke software vendors inmiddels aan meewerken. Het is mogelijk een “Kip ei” vraagstuk of Cloud Computing of datacenter automation eerder was. Het zijn in ieder geval technieken die hand in hand gaan. Red Hat heeft dit zien aankomen en heeft Puppet in haar Red Hat Satelite product geïntegreerd en maakt met Cloud Forms mogelijk om orkestratie over verschillende Cloud- en virtualisatie platforms uit te voeren.

Docker

En op het moment dat de IT markt denkt de ontwikkelingen begrepen te hebben, komt er een game changer langs. Docker is een combinatie van container virtualisatie en applicatie virtualisatie. Dit verandert vreemd genoeg veel. De lichtere vorm van virtualisatie maakt dat er minder overhead is en er dus efficiënter gebruik van de hardware kan worden gemaakt. Het is niet strijdig met Cloud Computing, maar, bouwt daar juist op voort. De echte grote verandering is daarom niet technisch van aard, maar organisatorisch. Doordat ontwikkelaars de Docker pakketten maken wordt het traditionele systeembeheer gepasseerd.  Het traditionele IT afdelingen hebben de “Boot gemist”, de business heeft ze nauwelijks meer nodig. Na jarenlang barrières op te hebben geworpen, heeft de business zich nu onafhankelijk gemaakt van de IT afdeling. De aansluiting met de business is hierdoor eenvoudiger – een vraagstuk dat de IT al jaren teistert. Het is wel de vraag wat de IT beheer afdeling nu gaat doen. Resteert het hen de hardware te beheren en te onderhouden?

Nieuwe kansen

Er zijn ook wel weer kansen. De ontwikkelaars zijn nu “In charge” en daarmee ook van security – en daar zijn ze traditioneel niet erg goed in. Het is zaak om het traditioneel IT beheer te herzien en  aan te sluiten bij development afdelingen en te participeren in security vraagstukken – mits je niet alleen kapotte harddisks wil wisselen.

Een sterk opkomende trend is The Internet of Things (IoT). Het betreft het op internet beschikbaar maken of, het verbinden van allerlei huishoudelijke apparatuur met internet. Dit biedt tal van nieuwe functionaliteit, zoals bestanden van thuis kunnen raadplegen, verlichting instellen of de thermostaat bedienen.

One network to rule them all..

Er is natuurlijk veel te zeggen om allerlei huishoudelijke apparatuur met internet te verbinden. Steeds meer huishoudelijke apparaten kunnen bedient worden middels bijvoorbeeld een smart phone. Via internet kan bijvoorbeeld thuis een kijkje genomen worden via een webcam die met internet is verbonden, of kan de temperatuur thuis ingesteld worden en dat alles via één netwerk. Dit zijn bijvoorbeeld handige zaken voor mensen die ver van huis zijn. Deze ontwikkeling heeft feitelijk betrekking op alle apparaten is huis zoals tv’s, geluidsinstallaties, computers en printers. Alles is “internet connected”. Een van de handige aspecten hiervan is dat hetzelfde netwerk (internet / thuisnetwerk) voor allerlei toepassingen gebruikt wordt. Het “computer netwerk” is eindelijk universeel toepasbaar.

Geen keuze

Natuurlijk zijn er mensen die dit geweldig vinden en er geld voor over hebben om aan deze trend mee te doen. Maar inmiddels zijn het mogelijkheden die gewoon aanwezig zijn – of je er nu voor betaald of niet. Als je een nieuw apparaat koopt zit het er gewoon in. Feitelijk hebben consumenten geen keuze meer en het gevolg is dat IoT niet meer te stuiten is, het gaat er gewoon komen als het er al niet is.

Updates

Met de grote hoeveelheid apparaten in huis die verbonden zijn met internet komt de verantwoordelijkheid deze regelmatig van updates te voorzien. Voor mensen die werkzaam zijn binnen de ICT is dit een redelijk normale gang van zaken, maar ik zie mijn tante haar ADSL router nog niet updaten laat staan haar tv of koelkast. Het gevolg is dat deze devices verouderde software hebben met tal van (inmiddels bekende) exploits (achterdeurtjes). Ook al zou je alle devices regelmatig van updates voorzien (zoals ik dat zelf doe), dan is nog steeds de vraag of fabrikanten wel tijdig updates beschikbaar stellen. Deze updates worden veelal zonder kosten ter beschikking gesteld, dus wie garandeert mij dat de betreffende fabrikant daar überhaupt nog energie in wil steken? Verwacht mag dus worden dat consumenten thuis legio apparaten hebben die wagenwijd open staan voor een ieder die er maar misbruik van wil maken.

Geheime diensten

Nou en die zijn er. Voor met name geheime diensten is dit natuurlijk geweldig. Moest je vroeger iemand schaduwen, of gericht afluisteren, dat is nu niet meer nodig. Het is zelfs niet meer nodig afluisterapparatuur te hebben. Mensen dragen vrijwillig allerlei apparaten mee die voorzien zijn van microfoons, camera’s, temperatuursensors, bewegingssensors en GPS. Bovendien zijn die apparaten voorzien van verouderde software met de nodigde exploits. Je hoeft ze alleen maar te gebruiken… Wauw, that’s a dream come true..

 Feiten

Lezers van mijn blog en artikelen weten dat ik vaak overs security schrijf, maar willen misschien ook weten of ik e.e.a. kan staven met feiten? Daarom een klein voorbeeld.

De site die u nu leest draait op een server waarop ik de nodige security maatregelen neem. Logisch, als je over security schrijft dan ben je vanzelf een keer aan de beurt, ik maak me daar geen illusies over. Zo laat ik een script iedere dag logfiles doorlopen op zoek naar inlog pogingen die niet geslaagd zijn. Dat is best interessant. Soms zie ik IP adressen veelvuldig langs komen. Het lijkt dan wel of er gericht ingebroken wordt. Bijvoorbeeld:

Dec 17 10:52:40 luna sshd[13598]: Did not receive identification string from xx.xxx.xxx.xx
Dec 17 10:58:20 luna sshd[13783]: Bad protocol version identification 'root' from xx.xxx.xx.xx port 60991
Dec 17 11:01:33 luna sshd[13799]: Did not receive identification string from xx.xxx.xx.xx
Dec 17 11:12:56 luna sshd[13852]: Did not receive identification string from xx.xxx.xx.xxx

De bovenstaande output (geanonimiseerd) is een deel van het log dat ik laat genereren. Soms doe ik een poortscan om uit te vinden wie deze inlogpogingen onderneemt. Dit brengt me op de vreemdste plaatsten. Eens kwam ik eens op een campus server van een Chinese universiteit, maar meestal betreft het ADSL routers in Rusland. Ik heb niet het idee dat de eigenaren van deze apparaten achter deze inlogpogingen zitten, maar wel heb ik het idee dat deze apparaten gekaapt zijn en door iemand anders misbruikt worden. Onderstaand is (geanonimiseerde) een portscan te zien. Bijvoorbeeld:

root@luna:/var/log# nmap -A -T4 xxx.xxx.xxx.xxx

Starting Nmap 6.40 ( http://nmap.org ) at 2014-12-17 11:00 CET
Nmap scan report for xx.xxx.xxx.xxx.adsl.xs4all.nl (xx.xxx.xxx.xxx)
Host is up (0.059s latency).
Not shown: 997 filtered ports
PORT STATE SERVICE VERSION
21/tcp open ftp ProFTPD
8080/tcp open http Apache httpd
|_http-methods: No Allow or Public header in OPTIONS response (status code 501)
|_http-open-proxy: Proxy might be redirecting requests
| http-robots.txt: 2 disallowed entries 
|_/cgi-bin/ /*.html$
|_http-title: Site doesn't have a title (text/html; charset=UTF-8).
8089/tcp open http-proxy sslstrip
Warning: OSScan results may be unreliable because we could not find at least 1 open and 1 closed port
Device type: storage-misc|general purpose|specialized|WAP|media device
Running (JUST GUESSING): HP embedded (91%), Linux 2.6.X|3.X (88%), Crestron 2-Series (85%), Netgear embedded (85%), Western Digital embedded (85%)
OS CPE: cpe:/h:hp:p2000_g3 cpe:/o:linux:linux_kernel:2.6 cpe:/o:linux:linux_kernel:3 cpe:/o:crestron:2_series cpe:/h:netgear:dg834g cpe:/o:westerndigital:wd_tv
Aggressive OS guesses: HP P2000 G3 NAS device (91%), Linux 2.6.32 - 3.9 (88%), Linux 3.0 - 3.9 (88%), Linux 3.6 (87%), Linux 2.6.32 - 2.6.39 (86%), Linux 2.6.38 (86%), Crestron XPanel control system (85%), Netgear DG834G WAP or Western Digital WD TV media player (85%)
No exact OS matches for host (test conditions non-ideal).
Network Distance: 3 hops

TRACEROUTE (using port 21/tcp)
HOP RTT ADDRESS
1 2.85 ms xxx.xxx.xxx.xxx
2 21.15 ms xxx.xxx.xxx.xxx.xs4all.net (xxx.xxx.xxx.xxx)
3 56.19 ms axx.xxx.xxx.xxx.adsl.xs4all.nl (xxx.xxx.xxx.xxx)

In dit geval is te zien dat het een klant van mijn eigen provider is. Er staat een webpoort open (poort 8080). Als dit adres in een browser ingevuld (met toevoeging van poort 8080) levert een inlogpagina op een Qnap device bij iemand thuis naar ik aanneem. Vermoed kan worden dat de inlogpogingen bij deze Qnap vandaan komen*.

Interessant is te zien dat het inderdaad gewone apparaten zijn die deze aanvallen uitvoeren. Hier stopt voor mij het onderzoek, ik doe geen pogingen op de betreffende Qnap in te loggen. Naast Qnap kwam ik ook al pagina’s van bedienbare verlichting tegen en ADSl routers.

Disaster of Things

Het bovenstaande voorbeeld toont naar mijn idee aan dat IoT al bestaat en dat het inderdaad apparaten betreft die verouderde software hebben. Nu weet ik niet hoeveel mensen wel de software up to date houden, maar ik vermoed dat naar mate we meer apparaten in huis krijgen die “internet connected” zijn, dat het steeds lastiger wordt om ze up to date te houden – ervan uitgaande dat fabrikanten hun software al van updates voorzien. Verwacht mag worden dat dit een onhoudbare situatie is. We worden nu en in de toekomst omgeven van apparaten die niet veilig zijn en die oren en ogen hebben. Succes! The Disaster of Things is realiteit geworden.

update 21 januari 2015:

Mark Shuttleworth (Canonical) doet een interessante aankondiging in dit kader..

Gepubliceerd op 17 december 2014

Indien u mijn artikels leest of mijn Twitter tweets volgt, dan is u duidelijk dat (ICT) security mijn interesse heeft. Dat is overigens al jaren het geval. Jaren geleden beheerde ik een bedrijfsnetwerk met een 6 tal (Linux) firewalls met 8 fysieke netwerkinterfaces ieder, en met talloze subnetten en tientallen VPN verbindingen elk. Toen was ik er verantwoordelijk voor.

Inmiddels doe ik geen technisch inhoudelijk werk en komt IPTABLES alleen nog aan bod in de (Linux) training die ik geef. De interesse voor met name netwerk-security is gebleven en dan vooral het idee dat iemand op afstand een machine van je “over neemt” en daar informatie af kan halen of voor diens eigen doelen kan inzetten.

“Van mij en alleen van mij”

Op mijn eigen machines (webservers, latptops en desktops) neem ik dan ook uitgebreide maatregelen om misbruik te voorkomen. Zo maak ik gebruik van IPTABLES firewall, inloggen met SSH keys only, Fail2ban, scripts die logfiles “doorspitten” etc. Ik maak me geen enkele illusie, mijn maatregelen zijn niet voldoende. Mijn punt is, dat ik alle maatregelen tref die ik (in alle redelijkheid en binnen mijn kennis) kan treffen.

“Van jou of van mij?”

De maatregelen die ik tref maken me natuurlijk nieuwsgierig naar hoe anderen dit doen. Als ik met collega-vakbroeders praat die verstand hebben van beveiliging dan stel ik ze altijd dezelfde vraag. “Hoe weet je zeker dan jouw systeem echt van jouw alleen is?” Steevast krijg ik hetzelfde onbevredigende antwoord, “dat weet je niet”. Soms voegt men daar nog aan toe dat het meest verstandige wat je kan doe is de netwerkkabel los te trekken. Hoewel dat een machine volstrekt nutteloos maakt, kan zelfs deze maatregel in twijfel worden getrokken. Zo verscheen er een paar maanden geleden een artikel over een security specialist die meent malware (BadBIOS) te hebben gevonden dat een “air gap” kon overbruggen omdat het geluid gebruikte om te communiceren.

Deze zaken blijven knagen bij me.

 Edward Snowden

Het afgelopen jaar zijn we “verrast” door de onthullingen van Edward Snowden. Deze waren voor mij dan ook buitengewoon interessant. Van alle akelige dingen die ik me eerder kon voorstellen is inmiddels aangeven dat die ook daadwerkelijk plaats vinden. Bij elke onthulling dacht ik dan ook, “het verbaast me eigenlijk niets”. Ik zou er bijna cynisch van worden, maar ik sta nu op het standpunt, dat je dus inderdaad van het ergste uit moet gaan. Niet alleen criminelen proberen rottigheid uit te halen, maar onze eigen overheid en “bevriende” overheden ook.

Koude drukte

Zoals eerder gesteld, de onthullingen hebben me dus niet echt verbaast, maar hebben mijn ergste vermoedens bevestigd. Maar wat mij wel bevreemd is de gelatenheid van mijn ICT collega’s. Zo wordt netwerk apparatuur uit USA voorzien van standaard hardware waarmee de NSA zich toegang kan verschaffen. Als netwerkspecialist zou mij dat mateloos irriteren. Als ik verantwoordelijk ben voor een netwerk (van mijzelf of van een betalende klant), dan zou ik zeker willen weten dat de NSA – of wie dan ook – daar niet binnen kan komen. Ik zou alle maatregelen treffen die ik binnen redelijke grenzen kan realiseren. Ik bemerk echter een gelatenheid bij mijn collega’s. Ze reageren vaak met, “Tja wat kan je eraan doen?”, of “Ik heb toch niets te verbergen”.

Wake up call

Naar mijn idee kan – en moet – je er juist heel veel aan doen. Neem alle maatregelen die je kan treffen, ga altijd van het slechtste scenario uit (zie Snowden) en gebruik zoveel mogelijk Open Source Software. Natuurlijk zit ook in deze software fouten en exploits, maar het is de beste garantie dat fouten gevonden, en snel gefixed worden. Wees achterdochtig en controleer zaken, gaat het zoals ik verwacht of zie ik bijvoorbeeld netwerk verkeer dat ik niet kan verklaren? Maar bovenal, leg je er niet bij neer. Een “Big Brother” maatschappij laat je zelf gebeuren of niet..