IT dienstverleners zijn het er wel over eens. Cloud computing heeft de toekomst. En die toekomst is inmiddels gearriveerd.  Veel consumenten en bedrijven gebruiken al producten “Uit de Cloud”. Ook overwegen ze bestaande IT diensten naar een Cloud omgeving te migreren. Hierbij spelen nog wel issues als “Safe Harbor“, maar uiteindelijk lijken ook deze bezwaren overkomelijk. Cloud computing belooft dat we “los” komen van de infrastructuur. Dat we ons eindelijk kunnen richten op de kern van de (IT) zaak, namelijk functionaliteit. Tegelijkertijd is het risico dat we verder in infrastructuur verzeilen. De Cloud computing leugen.

Big change

Cloud computing brengt ons vele voordelen. Natuurlijk begrijpen we dat we voor daadwerkelijk gebruik betalen (van Capex naar Opex), dat capaciteit schaalbaar is (scale out en scale in) en dat deployment en management van servers geautomatiseerd is (Puppet of Ansible). Echter achter al deze details gaat de werkelijke verandering schuil. We besteden minder energie aan de infrastructuur. Infrastructuur wordt een gegeven. Het is er en het doet het. Geen disks wisselen, systemen in racks schroeven en netwerkkabels aansluiten. Geen gedoe met ijzer, dat regelt de Cloud provider. Eindelijk kunnen we ons richten op  functionaliteit. Dat is namelijk waar bedrijven en consumenten het voor doen. Niemand draait een operating systeem “just for the fun of it”.

Containers en microservices

Als de nadruk op functionaliteit komt te liggen en de steeds sneller ontwikkelen noodzaak is, dan ligt het voor de hand steeds kleinere stukjes functionaliteit te maken. Dit verklaart de populariteit van de microservices. Maar als gevolg hiervan wordt de overhead van het (gevirtualiseerde) operating systeem relatief wel steeds groter. Container technologie zoals Docker verlaagt deze overhead weer. De onderliggende hardware wordt zo beter benut. Amazon gaat nog een stap verder met de AWS Lambda Model (hier mee lijkt het overigens op Red Hat’s Open Shift). De applicatie draait met nog minder overhead op het onderliggende cloud platform.

DevOps en agile

Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze technologische ontwikkelingen een andere manier van werken vereisen. Met het verdwijnen van de infrastructuur en het bijbehorende beheer, komt de DevOps discussie in een ander licht te staan. Het wordt noodzakelijk (maar nu ook  mogelijk) om agile te gaan werken. Microservices worden sneller ontwikkeld en traditionele constructies zoals OTAP verlaten. Spotify bijvoorbeeld, doet software ontwikkeling in tribes. Het een kan niet zonder het ander lijkt wel.

Cloud computing leugen

Sneller software ontwikkelen en minder “last” van de infrastructuur zijn goed nieuws voor bedrijven en organisaties. Kortere doorlooptijden en er efficiënter werken het gevolg. We kunnen ontwikkelen tegen lagere kosten en klanten worden slagvaardiger. Ook betekent het dat IT bedrijven zich eindelijk bezig kunnen houden met alles op, of boven, de infrastructuur. Tenzij je natuurlijk deel wil uitmaken van een steeds kleinere groep infrastructuur specialisten. En dit is de Cloud computing leugen. Veel IT bedrijven die nu bezig zijn met Cloud, zijn eigenlijk bezig met infrastructuur. Is dat nog wel zo interessant?

Al jaren wacht ik op de Linux (en open source) revolutie in de IT markt. Linux op desktops, Linux op servers en Linux op telefoons. De wereld zou overspoeld worden en Linux zou overal te vinden zijn. Hoe kunnen bedrijven met hun commerciële software hiermee concurreren? 

Geen revolutie

Niets was echter minder waar. Linux op de desktop zette niet door. Niet dat het ontbrak aan goede Linux desktop distributies en ook niet aan goede software. Bovendien steeds meer applicaties werden web-based. Een Linux desktop was een prima alternatief. Eindgebruikers stoorden zich toch aan kleine visuele verschillen en bleven Microsoft Windows trouw. Vreemd genoeg waren het vaak juist deze eindgebruikers die het geen probleem vonden over te stappen maar OS X.

Toch een revolutie

Hoewel het minder zichtbaar was, kwam Linux toch in elk bedrijf en in elke huiskamer binnen. Routers, firewalls, NAS en andere appliances werden steeds vaker voorzien van Linux. Dit is begrijpelijk, Linux kost niets en is eindeloos aanpasbaar. Ook kwam er goedkope PC hardware (Raspberry pi) op de markt en daarop draaide natuurlijk Linux. Ineens gingen naar mijn idee mensen om me heen zonder enige Linux geschiedenis daar gewoon mee experimenteren. De drempel is blijkbaar toch laag.

Microservices en Cloud computing

De invloed van web gebaseerde technieken op de IT ontwikkelingen deed zich gelden. Het werd steeds interessanter geen grote applicaties te bouwen, maar kleine stukjes functionaliteit, zogenaamde microservices. Deze microservices maken het mogelijk dat development sneller kan plaats vinden en met minder risico’s en impact op eindgebruikers. Ook de bijbehorende development methoden werden geadapteerd, zoals continuously delivery, agile en scrum. Tegelijkertijd raakten bedrijven overtuigt van het nut van virtualisatie van infrastructuur (getuige het grote succes van VMware). De stap van virtualisatie naar Cloud Computing is daarom geen al te grote technische stap. De open source community volgde rap met bijvoorbeeld OpenStack.

Datacenter automation

Hoewel Cloud Computing technisch geen al te grote stap betekende, mist het zijn effect op de IT niet. Alles binnen een Cloud omgeving laat zich scripten en daarmee automatiseren. Of het nu gaat om de deployment van virtuele servers, de configuratie daarvan of het schalen van capaciteit (scale in en scale out). Dit wordt wel aangeduid met datacenter automation. Het verklaart de populariteit van tools als Puppet en Ansible. Het laat zich raden dat die zich goed laten combineren met het idee van de microservices. Men spreekt hier wel over de verandering van “server as pets” naar “servers as cattle”.

Alle ingrediënten samen

De principes van “scale out” en “scale in” en de microservices samen stelden steeds minder eisen aan de features van het operating systeem. Een OS wordt steeds eenzijdiger ingezet. Linux leent zich hier wederom erg goed voor. Het lijkt eerder een doos met Lego blokjes waaruit je zelf iets kan maken, dan een kant en klaar product. Het is naar mijn idee hier dat Linux revolutionair zal blijken. Naast dat bijna alle cloud infrastructuren op Linux gebouwd worden (zoals bijvoorbeeld Amazon, maar ook OpenStack) is de keuze voor Linux als OS binnen de Cloud ook logisch. Voordelen zijn bijvoorbeeld: lage kosten, geen licentie problematiek en de aanpasbaarheid.

Nog eenvoudiger

Het toepassen van microservices in Cloud infrastructuur verlangt verdere afslanking. De overhead van een virtuele server is nog steeds te groot. Hier biedt het gebruik van container technologie, zoals Docker uitkomst , zeker in combinatie met datacenter automation. Het OS hoefde nog minder features – en dus complexiteit – te hebben. Ook het update mechanisme kon vereenvoudigd worden. De grote Linux distributeurs kwamen met “uitgeklede” versies van hun OS met aangepast update mechanisme (zoals Ubuntu Snappy Core en Red Hat’s Atomic).

d.d. 7 december 2015
Aanvulling, Vandaag kwam ik dit artikel tegen over unikernels. Dit sluit precies aan bij de zoektocht naar kleinere OS-en, een kernel die slechts een applicatie draait.

Features

Kon commerciële software voorheen met Linux concurreren op basis van features, dan zie ik de grond daarvoor nog verder verdwijnen. De aanpasbaarheid en kwaliteit maken Linux tot een onweerstaanbare keuze voor bedrijven – nog los van kostenvoordelen. De schaalbaarheid en automatisering daarvan schreeuwt om open source software. Linux “loves Cloud Computing”. Deze revolutie is in alle hevigheid los gebarsten.

Gratis software, developers die software weggeven en die software voor mij onderhouden? Een economie van het delen, altruïsme? Ik geloof er niets van. Alles kost geld, ook software. Developers moeten toch ook kunnen leven?  Overal moet voor betaald worden, alleen de zon gaat voor niets op.

Al jaren staat de software industrie gelijk aan het snelle verdienen, het grote geld. Waarom zou iemand software weggeven en er niets voor terug vragen? Waarom zou ik dergelijke software willen gebruiken? Waarom werken grote bedrijven als HP, IBM, Intel en Red Hat daaraan mee? Vast niet om er slechter van te worden. Deze bedrijven willen immers geld verdienen. Er is vast een catch.

De catch

Klopt, er is een catch. De motivatie om aan open source software te werken is zuiver eigenbelang. Bedrijven doen dat om geld te verdienen. Developers hebben de software zelf nodig of willen bekendheid te verkrijgen. Aha.. zult u denken, dus dat is de catch. Ja dat klopt, dat is de catch. De motivatie voor developers en bedrijven is om er beter van de worden. Iedereen met bedenkingen over open source software heeft toch gelijk. Maar er is nog een catch, eigen belang als motivatie is eigenlijk best prima.

De motivatie

Natuurlijk is het allemaal niet zo slecht als het klinkt. Bedrijven en developers werken aan open source software om er beter van te worden, maar ze zijn niet egoistisch, anderen mogen er ook van profiteren. En ja en ook dat gebeurt met de gedachte dat ze er later zelf beter van worden. Maar is dat eigenlijk wel erg?  Waarom zou je er zelf niet beter van mogen worden als anderen er ook wat aan hebben, dat is toch prima?

Zeg nu zelf, als je wil dat mensen iets doen en dat blijven doen, wat is de beste garantie die je kan krijgen? Dat ze ervoor betaald worden, of dat het (ook) in hun eigenbelang is? Het is eigenlijk het verschil tussen intern gemotiveerd zijn, of extern gemotiveerd worden. Interne motivatie is natuurlijk veel beter. Immers, geen betaling, geen software. Het verklaart eveneens waarom open source software developers zo gebrand zijn kwalitatief goede en veilige software te maken. Ze hebben zich persoonlijk verbonden aan de software. Deze persoonlijke verbondenheid is veel lastiger als je daarvoor betaald wordt.

Scratch your own itch

In het begin van het computer tijdperk werkte het immers ook al zo.  Als een computer iets moest doen, dan schreef je daar zelf de software voor, je kon het immers (nog) niet kopen. Maar als iemand anders software bezat die je nodig had, dan was het sneller om dat te mogen gebruiken, dan om het zelf te schrijven. Het delen van software lag daarmee erg voor de hand. Toch was de motivatie om te delen eigen belang, je werd er zelf ook indirect beter van.

Eigenbelang is prima

Zo bekeken is de motivatie om mee te werken aan open source software inderdaad eigenbelang. Niet egoistisch zodat we niet delen, maar de inspanning die we leveren, leveren we in eerste instantie voor onszelf. Dit is precies de reden waarom open source software een goede keuze is voor bedrijven en organisaties. Het principe erachter, de motivatie om software te schrijven en te onderhouden komt voort uit eigenbelang. Juist dit feit maakt dat het proces stabiel is. Deze stabiliteit is bij uitstek in het belang voor bedrijven. Lage kosten (ja het gebruik van software is nooit kosteloos) en een stabiel proces om de software te ontwikkelen en te onderhouden is juist in hun belang – en uiteindelijk in ieders belang.

Duurzaam

Heb je zelf behoefte om aan open source software mee te werken, doe het dan vooral voor jezelf, maar deel het resultaat met anderen. Dit gaat ook voor bedrijven op. Bijdragen aan software projecten, of het financieren van ontwikkeling, doe het vooral vanuit eigenbelang en deel het daarna met de wereld. Dit is de beste manier om het gebruik en het ontwikkelen van open source software duurzaam te maken en nuttig te laten zijn voor iedereen.